stanbul Kltr ve Sanat Vakf, Avrupa'nn birok kentinde yln belirli
dnemlerinde yaplmakta olan ve eitli sanat dallarn ieren festivallerin
bir benzerinin, stanbul'da da yaplmasn dleyen Dr. Nejat F. Eczacba'nn
nderliinde, 1973 ylnda kuruldu. lk stanbul Festivali, Cumhuriyet'in
50. ylnn kutland 1973 ylnda, 15 Haziran - 15 Temmuz tarihleri
arasnda gerekletirildi.
stanbul Festivali ilk yllarndan itibaren, Trkiye ile birlikte eitli
uluslarn deiik sanat dallarndaki yaratclklarnn en iyi rneklerinin
yansra, programnda seminer ve konferanslara da yer verdi. stanbul
Festivali 1977 ylnda Avrupa Festivalleri Birlii yelii'ne kabul edildi.
Uluslararas stanbul Mzik Festivali 27 ylda La Scala Filarmoni'den
(Muti) New York Filarmoni (Mehta & Masur) ve Concertgebouw Kraliyet Orkestras'na
(Sawallisch), Orpheus Oda Orkestras'ndan sko Oda Orkestras'na (Mackerras
& Hickox), Hilliard Topluluu'ndan Tokyo Yayl alglar Drtls'ne, Aldo
Ciccolini'den Ivo Pogorelich'e, Yehudi Menuhin'den Itzhak Perlman'a, Julian
Lloyd Webber'den, Nigel Kennedy ve Mischa Maisky'e, Narciso Yepes'ten
Christopher Parkening'e, Leyla Gencer'den Montserrat Caball ve Kiri Te
Kanawa'ya, Boloy Balesi'nden Amerikan Bale Tiyatrosu'na kadar dnyann
en nemli sanat ve topluluklarn stanbul'da konuk etti.
stanbul Kltr ve Sanat Vakf'nn Osmanl mparatorluu'nun kuruluunun
700. Yl kutlamalar erevesinde gerekletirdii bir zel proje de
Vivaldi'nin Bayezid Operas'nn sahneye konmas oldu. Kemanc, ynetmen
ve mzikolog Fabio Biondi'nin uzun almalar sonucunda Vivaldi'nin drt
buuk saatlik operas iki buuk saate indirildi ve Bayezid'in bu versiyonu,
dnyada ilk kez 27. Uluslararas stanbul Mzik Festivali'nde Aya rini
Mzesi'nde sahnelenerek byk ilgi toplad.
Balang yllarnda Uluslararas stanbul Festivali programnda yer
alan film gsterileri 1984'ten balayarak Nisan aynda dzenlenen ayr
bir enlie dnt ve Uluslararas stanbul Film Festivali adn ald.
1985'te Festival programnda, ilk kez biri uluslararas (Altn Lle dl),
dieri ulusal olmak zere iki yarmal blme yer verildi. 1989 yl
banda, FIAPF (Fdration Internationale des Associations des Producteurs
de Film / Uluslararas Film Yapmclar Dernekleri Federasyonu) tarafndan
"zel Konulu, Yarmal Festival" olarak tannd. 1996 ylnda verilmeye
balanan "Yaamboyu Baar" ve "Onur" dlleri imdiye dek Robert Wise,
Trkan oray, Gillo Pontecorvo, Michelangelo Antonioni, Claude Sautet,
Elia Kazan, Peter Greenaway, Istvan Szabo, Muhterem Nur, Faruk Ken, Bertrand
Blier, Jerry Schatzberg, Abbas Kiarostami ve Theo Angelopoulos gibi yerli
ve yabanc nl sinema ustalarna ve sanatlarna verildi.
Uluslararas stanbul Festivali programnn bir dier blmn oluturan
Tiyatro, 1989 ylnda Mays aynda dzenlenen Uluslararas stanbul Tiyatro
Festivali'ne dnt. Bugne dein eitli Trk topluluklarnn yansra
Piccolo Teatro di Milano, Attis Theatre, Berliner Ensemble, Centre Dramatique
National d'Orlans, Royal National Theatre gibi dnyann nde gelen tiyatro
topluluklarn ve Robert Wilson, Yuri Lubimov, Janusz Wiesniewski, Stephane
Braunschweig, Theodorus Terzopoulos, Heiner Gebbels, Andre Willms, Ian
Holm, Diana Rigg, Alla Demidova gibi sanatlar konuk eden Tiyatro Festivali'nde
1997 ylndan balayarak "Onur" dl verilmeye baland. Tiyatro Festivali'nin
dllerini Giorgio Strehler (talya), Yldz Kenter (Trkiye), Yuri Lyubimov
(Rusya) ve Melih Cevdet Anday (Trkiye), Necdet Mahfi Ayral (Trkiye)
ve Robert Wilson, Genco Erkal (Trkiye) ve Pina Bausch (Almanya) aldlar.
stanbul Kltr ve Sanat Vakf'nn 1999 ylnda gerekletirdii bir
dier ortak proje ise nl Yunanl Ynetmen Theodoros Terzopoulos ile
11. Uluslararas stanbul Tiyatro Festivali erevesinde dnya prmiyeri
yaplan Herakles lemesi adl sahne yapt oldu. Trk ve Yunan sanatlar
biraraya getiren bu anlaml proje Japonya Tiyatro Olimpiyatlar'na katld.
Daha nceki yllarda yine Uluslararas stanbul Festivali programlarnn
bir blm olarak dzenlenen plastik sanatlar dalndaki eitli ulusal
ve uluslararas sergilere 1987 ylnda son verildi ve bu tarihten itibaren
ada sanattaki son akmlarn sergilendii stanbul Bienali dzenlenmeye
baland. 1989'da, genel koordinatrln Beral Madra'nn stlendii
2. Bienal'in temas "Geleneksel Mekanlarda ada Sanat"t. 1992'de gerekletirilen
3. Uluslararas stanbul Bienali'nin ynetmeni Vasf Kortun ise sergiyi
"Kltrel Farkllklar" temas altnda toplad. Kratrln Rne Block'un
stlendii 4. Uluslararas stanbul Bienali'nin temas ORIENT/ATION olarak
saptand ve Bienal'e 51 lkeden 123 sanat katld. 5. Uluslararas stanbul
Bienali'nin kratr Rosa Martinez'in, temas ise "Yaam, Gzellik, eviriler/Aktarmlar
Ve Dier Glkler stne" idi. Bu Bienal'de stanbul 45 lkeden 86 sanatya
evsahiplii yapt. 1999 ylnda Paolo Colombo'nun kratrlnde "Tutku
ve Dalga" temas altnda dzenlenen 6. Uluslararas stanbul Bienali'ne
32 lkeden 56 sanat katld.
1986 ylndan balayarak Uluslararas stanbul Festivali program kapsamnda
zel bir blm caz mziine ayrlmt.1994'ten itibaren ayr bir enlik
olarak dzenlenen Uluslararas stanbul Caz Festivali, o gnden bu yana,
Keith Jarrett'den Jan Garbarek'e, Manhattan Transfer'den Wynton Marsalis'e;
Dizzy Gillespie'den Modern Jazz Quartet'e, caz dnyasnn nde gelen isimlerini
cazseverlerle buluturuyor.
Caz'n da ayr bir etkinlik olarak ayrlmasndan sonra programn klasik
mzik, bale, opera ve geleneksel mzik dallarnda younlatran Uluslararas
stanbul Festivali'nin ad, Uluslararas stanbul Mzik Festivali olarak
deitirildi.
1997 ylnda kuruluunun 25. yln kutlayan stanbul Kltr ve Sanat Vakf, her yl Nisan aynda Uluslararas stanbul Film Festivali'ni, Mays'ta
Uluslararas stanbul Tiyatro Festivali'ni, Haziran-Temmuz aylarnda Uluslararas
stanbul Mzik Festivali'ni, Temmuz aynda Uluslararas stanbul Caz Festivali'ni
ve her iki ylda bir Ekim-Kasm aylarnda Uluslararas stanbul Bienali'ni
dzenliyor.
|